Lúc những hành giả sơ cơ làm quen với thiền định, câu hỏi thường gặp nhất là: “Làm thế nào để thực hành thiền một cách chuẩn xác?” Xuyên suốt nội dung các Ngài Mahasi bài giảng, vị thiền sư không đưa ra những định nghĩa giáo điều khó hiểu, mà bằng một chỉ dẫn rất đời thường: cần ghi nhận rõ rệt mọi diễn biến của thân tâm tại thời điểm hiện tại.
Trong hệ thống Ngài Mahasi cho người mới, tu tập không đồng nghĩa với việc tìm kiếm những trải nghiệm thanh thản hay tĩnh mịch khác thường. Cốt lõi của thiền chính là sự thấu thị minh bạch. Nếu thân thể cử động, hãy ghi nhận sự vận động đó. Lúc ý nghĩ khởi lên, cần nhận rõ trạng thái tư duy. Mọi trạng thái khó chịu đều cần được tỉnh giác ghi nhận. Chính sự hay biết này tạo nên nền móng cho trí tuệ phát sinh.
Bậc Thầy Mahāsi luôn dắt dẫn hành giả mới đi từ những tiền đề giản đơn nhất. Tiến trình hô hấp, mà cụ thể là chuyển động phồng xẹp nơi vùng bụng, được chọn làm đối tượng chính vì nó luôn hiện diện và dễ nhận biết. Khi sự ghi nhận “phồng, xẹp” được nối tiếp không gián đoạn, tâm dần dần bớt tán loạn và trở nên sáng hơn. Khi ý nghĩ trôi dạt, hãy thầm niệm “suy nghĩ” rồi đưa tâm trở click here lại đề mục. Không cần trách móc, cũng không cần phân tích.
Thông qua những lời chỉ dạy trong Ngài Mahasi bài giảng, Ngài luôn lưu ý rằng giá trị không nằm ở số giờ tọa thiền dài ngắn, mà là chất lượng của sự hay biết trong tỉnh thức. Một vài khoảnh khắc tu tập chuẩn xác vẫn quý hơn nhiều tiếng đồng hồ mê mờ. Chính vì thế, hành giả sơ cơ không cần thiết phải gượng ép một cách cực đoan, mà cần xây dựng sự đều đặn và bền bỉ.
Điểm độc đáo nổi bật trong lộ trình Ngài Mahasi cho người mới chính là việc hành thiền không chỉ bó hẹp ở việc tọa thiền. Lúc bước đi, rõ biết việc đi; lúc đứng, rõ biết việc đứng; lúc nằm, rõ biết việc nằm. Thậm chí trong các hoạt động đời thường như ăn uống, làm việc nhà hay giao tiếp, miễn là duy trì được tỉnh thức, đó vẫn được tính là tu tập. Nhờ vậy, người hành giả dần học cách sống tỉnh thức giữa đời thường.
Bằng cách làm theo đúng tôn chỉ trong Ngài Mahasi bài giảng, người mới sẽ bắt đầu thấy rõ một điều rất quan trọng: mọi sự vật hiện tượng đều vận hành theo chu kỳ phát sinh và kết thúc. Cảm giác không ở mãi, suy nghĩ không ở mãi, cảm xúc cũng không ở mãi. Nhận thức này không phải kết quả của tư duy logic mà là từ sự chứng nghiệm thực tế. Điều này giúp làm suy yếu sự bám chấp và những phản xạ tâm lý cố hữu.
Đối với người mới khởi sự, hướng đi của Ngài Mahasi cho người mới là một lối về vô cùng vững chãi và thẳng thắn. Không cần tin vội, không cần mong cầu kết quả nhanh. Cốt lõi là ở sự thực hành chuẩn mực, quán sát liên tục và để trí tuệ tự động thăng tiến. Đây chính là điểm tinh yếu trong những lời huấn thị đơn sơ nhưng sâu sắc của Ngài Mahāsi.